จังหวัดขอนแก่น

จังหวัดขอนแก่นเป็นดินแดนที่เคยมีชุมชนโบราณอาศัยอยู่ในพื้นที่แห่งนี้นับย้อนหลังได้หลายพันปี อาทิ มีการขุดพบแหล่งโบราณคดีที่บ้านนาดี ตำบลบ้านโคก อำเภอภูเวียง หรือที่บ้านนาโพธิ์ ตำบลชุมแพเป็นต้น ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 12-18 ก็เป็นดินแดนที่อยู่ภายใต้อิทธิพลของขอมหรือเขมร ดังหลักฐานที่ได้มีการค้นพบศิลาจารึก กลุ่มใบเสมา และปราสาทหินหรือกู่แบบศิลปะเขมรในหลายพื้นที่

ขนาดและที่ตั้ง จังหวัดขอนแก่น ตั้งอยู่บริเวณตอนกลางของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ อยู่ระหว่างเส้นรุ้งที่ 15-17 องศาเหนือ และเส้นแวงที่ 101-103 ตะวันออก อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานครทางหลวงหมายเลข 2 ถนนมิตรภาพ 445 กิโลเมตร มีเนื้อที10,886 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 6.8 ล้านไร่ เป็นอันดับที่ 15 ของประเทศ และมีอาณาเขตติดต่อจังหวัดใกล้เคียง ดังนี้
ทิศเหนือ ติดต่อกับจังหวัดเลย จังหวัดอุดรธานี และจังหวัดหนองบัวลำภู
ทิศตะวันออก ติดต่อกับจังหวัดกาฬสินธุ์ และจังหวัดมหาสารคาม
ทิศใต้ ติดต่อกับจังหวัดนครราชสีมา และจังหวัดบุรีรัมย์
ทิศตะวันตก ติดต่อกับจังหวัดชัยภูมิ และจังหวัดเพชรบูรณ์

คำขวัญประจำจังหวัด : พระธาตุขามแก่น เสียงแคนดอกคูณ ศูนย์รวมผ้าไหม ร่วมใจผูกเสี่ยว เที่ยวขอนแก่นนครใหญ่ ไดโนเสาร์สิรินธรเน่ สุดเท่เหรียญทองแรกมวยโอลิมปิก

ดอกไม้ประจำจังหวัด : ดอกราชพฤกษ์หรือดอกคูณ (Cassia fistula)

ตราประจำจังหวัด : เป็นรูปพระธาตุ ตั้งอยู่บนตอมะขาม ขนาบข้างด้วยต้นไม้

ขอนแก่นปัจจุบัน ที่ตั้งศาลากลางจังหวัด ณ ตำแหน่งเส้นรุ้งที่ 16.441985 องศาเหนือ เส้นแวงที่ 102.836007 องศาตะวันออก ระยะทางขอนแก่น-กรุงเทพฯ ตามเส้นทางถนนมิตรภาพ 445 กิโลเมตร ขอนแก่นเป็นจังหวัดศูนย์กลางภาคอีสานตอนบน เป็นศูนย์กลางทางการศึกษาเทคโนโลยีของภูมิภาค เป็นที่ตั้งมหาวิทยาลัยขอนแก่น เป็นที่ตั้งศูนย์การแพทย์ภาคอีสานตอนบน (คือ โรงพยาบาลศรีนครินทร์) มีระบบสาธารณูปโภคสิ่งอำนวยความสะดวก มีโรงแรมที่พักหลายระดับให้บริการหลากหลาย มีทรัพยากรธรรมชาติ ประวัติศาสตร์ และด้านอื่นๆ ทุกรูปแบบ และที่สำคัญคือเป็นที่ตั้งของสนามบินขอนแก่นซึ่งอยู่ห่างจากศาลากลางจังหวัดทางทิศตะวันตกประมาณ 8 กิโลเมตร

ขอนแก่นกับอนาคต อนาคตอันใกล้นี้ทางรถไฟความเร็วสูงจีน-สิงคโปร์ และถนนสาย East West Economic Corridor เวียดนาม-พม่า จะถูกก่อสร้างตัดผ่านจังหวัดขอนแก่น ดังนั้นขณะนี้สภาพทางเศรษฐกิจในพื้นที่ขอนแก่นจึงเกิดความตื่นตัวและขยายตัวอย่างรวดเร็วเพื่อปรับสภาพทางสังคมและเศรษฐิกิจอีก 4 - 5 ปีข้างหน้านี้

ขอนแก่นในอดีต สาเหตุที่ขอนแก่นมีนามว่า "เมืองขอนแก่น" จากการบอกเล่าต่อๆกันมาว่าเกิดมีปรากฎการณ์มหัศจรรย์ขึ้น โดยตอต้นมะขามขนาดใหญ่ที่ตายไปแล้วหลายปี (ปัจจุบันพระธาตุขามแก่นตั้งอยู่ ณ ตำแหน่งภูมิศาสตร์เส้นรุ้งที่ 16.563456 องศาเหนือ เส้นแวงที่ 102.951897 องศาตะวันออก) กลับเกิดมามีการแตกผลิใบงอกงามเกิดขึ้นใหม่อีกครั้งหนึ่ง และด้วยความเชื่อศรัทธาสูงยิ่งต่อเหตุการณ์ครั้งนี้ ด้วยเหตุผลว่าหากผู้ใดกระทำการละเมิดดูถูกดูหมิ่นไม่ให้ความเคารพตอต้นมะขามแล้ว ผู้นั้นก็จะมีอันเป็นไปในทันทีทันใด ผลแห่งความมหัศจรรย์คราวนี้ชาวบ้านจึงพร้อมใจกันก่อสร้างเจดีย์ครอบปกป้องรักษาตอมะขามนั้นไว้ พร้อมทั้งบรรจุพระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า 9 บท (หรือเรียกว่า "พระเจ้า 9 พระองค์") เข้าไว้ในเจดีย์ครอบตอมะขามแห่งนี้ด้วย ในการก่อสร้างครั้งแรกสร้างเป็นรูปปรางค์และภายหลังต่อมาได้ทำการบูรณะใหม่ให้เป็นรูปทรงเจดีย์คว่ำและเรียกชื่อใหม่ว่า " พระธาตุขามแก่น" ปัจจุบันตั้งอยู่ในเขตวัดเจติยภูมิ บ้านขาม ตำบลบ้านขาม อำเภอน้ำพอง จังหวัดขอนแก่น พระเจดีย์ขามแก่นหรือพระธาตุขามแก่นนี้ถือว่าเป็นปูชนียสถานอันศักดิ์สิทธิ์ของชาวจังหวัดขอนแก่น ซึ่งจะมีพิธีกรรมบวงสรวง เคารพสักการะทุกๆวันเพ็ญเดือน 6 ของทุกปี ส่วนทางด้านทิศตะวันตกของเจดีย์พระธาตุขามแก่นนั้น มีซากโบราณสิ่งก่อสร้างที่ปรักหักพังปรากฏอยู่ห่างจากเจดีย์ประมาณ 15 เส้น (600 เมตร) อยู่คนละฟากทุ่งของบ้านขาม ซึ่งแสดงให้เห็นว่าบริเวณแถบนี้น่าจะเป็นที่ตั้งของเมืองมาก่อนและถูกปล่อยทิ้งรกร้างไปนาน ดังนั้นจึงได้ยึดเอานิมิตนี้มาใช้ตั้งนามเมืองว่า "ขามแก่น" ต่อมาสำเนียงภาษาพูดแปรเปลี่ยนไปเป็น "ขอนแก่น" จนกระทั่งปัจจุบันนี้

สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดขอนแก่น สถานที่่ตั้ง ณ อาคารศาลากลางจังหวัดขอนแก่น (ชั้น 3) ถนนศูนย์ราชการ ตำบลในเมือง อำเภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น รหัสไปรษณีย์ 40000 หมายเลขโทรศัพท์ 043-245013 และ 043-245014 หมายเลขโทรสาร 043-245014 ให้บริการข้อมูลสารสนเทศบนเว็บไซต์ชื่อ http://province.m-culture.go.th/khonkaen/ ให้บริการระบบสำนักงานอิเลคทรอนิกส์รับ-ส่งเอกสารออนไลน์ "ขอนแก่นออนไลน์" (หรือ kkonline) บนเว็บไซต์ชื่อ http://cd.m-culture.go.th/kkonline/