พิธีทำบุญไหว้จุฬามณีเจดีย์ ของชาวกะเหรี่ยง ตำบลวังยาว อำเภอด่านช้าง จังหวัดสุพรรณบุรี ถือเป็นประเพณี และวัฒนธรรมที่สำคัญของชาวกะเหรี่ยง ซึ่งเป็นการปฏิบัติตามบรรพบุรุษโดยสืบทอดกันมายาวนาน เริ่มพิธีตั้งแต่วันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๕ ของทุกปี ในปีนี้ก็จะตรงกับวันที่ ๑๑ เมษายน ๒๕๖๐ ผู้ผูกแขนด้ายเหลืองตามหมู่บ้านต่าง ๆ จะรวมตัวกันเพื่อทำกิจกรรมร่วมกันในพิธีทุกครั้งไป นับเป็นการสืบทอดวัฒนธรรมประเพณีอันดีงามของชาติพันธุ์กะเหรี่ยงให้คงอยู่ ชาวกะเหรี่ยงส่วนใหญ่นับถือพุธ จึงมีประเพณีตามพุทธศาสนาที่สืบทอดกันมาเป็นเวลานานคือ ประเพณีไว้เจดีย์ และงานบุญข้าวใหม่ เป็นประเพณีสำคัญของหมู่บ้านซึ่งเป็นที่รวมชาวกะเหรี่ยงแถบภาคตะวันตกไว้มากที่สุด วันขึ้นปีใหม่ของชาวกะเหรี่ยงตรงกับวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๕ ผู้ทำพิธีคือ เจ้าวัด ซึ่งเป็นผู้อาวุโสของหมู่บ้านที่ได้รับการยอมรับนับถือจากชาวบ้าน และแต่งตั้งจากชาวบ้าน เมื่อทำพิธีเซ่นไหว้บรรพบุรุษถือเป็นวันรวมญาติของชาวกะเหรี่ยงและเป็นวันที่แสดงออกถึงความกตัญญูกตเวทีที่แสดงต่อบุพการี เจดีย์ของกะเหรี่ยง ไม่ใช่เจดีย์ทองคำ หรืออิฐหรือปูน ที่ก่อสร้างอย่างวิจิตรใหญ่โต หากเป็นเจดีย์ทรายที่สร้างอย่างเรียบง่ายอยู่ภายในรั้วไม้ที่ล้อมรอบเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัส เจดีย์ทรายมีทั้งหมด ๕ องค์ เป็นเจดีย์ มุม ๔ มุม รวม ๔ องค์ ซึ่งหมายถึง พระพุทธเจ้าที่ถือประสูติกาลมาแล้วในภัทรกัลป์นี้ คือ พระกกุสันธะ พระโกนาคมนะ พระกัสสปะ และพระโคตรมะ หรือพระสัมมนาสัมพุทธเจ้าองค์ปัจจุบัน ส่วนเจดีย์องค์กลางซึ่งมีขนาดใหญ่กว่าอีก ๔ องค์ แทนพระศรีอาริยเมตไตรยหรือพระศรีอาริย์ ซึ่งจะประสูติเพื่อเกื้อกูลหมู่สัตว์ในกาลต่อไป เจดีย์เหล่านี้คือ สถานที่ที่ชาวกะเหรี่ยงเคารพบูชาสูงสุดเพราะเป็นสัญลักษณ์แทนความดีความงามและอุดมการณ์ทางพระพุทธศาสนา นอกเจดีย์ออกมามี “เสาหละ” หรือหลักบ้าน ซึ่งมีเทวดาประจำหมู่บ้านพร้อมแขนไม้ยื่นออกไปทั้งสี่ทิศซึ่งหมายถึงท้าวจตุโลกบาล ประเพณีไหว้จุฬามณีเจดีย์ จะมีประเพณีผูกข้อมือด้วย การผูกข้อมือโดยเจ้าวัด ด้ายที่ผูกข้อมือย้อมจากเมล็ดต้นคำแสดมีสีเหลืองส้ม เวลาเย็นหญิงชายชาวกะเหรี่ยงจะนำ “สะเดอร์” ลักษณะคล้ายฉัตรที่ทำจากไม้ไผ่สานขัดกันนำไปบูชาเจดีย์พร้อมด้วยดอกไม้ธูปเทียน และนำน้ำที่ผสมขมิ้นไปพรมรอบพระเจดีย์ ผู้นำในการทำพิธี คือ เจ้าวัด ซึ่งเรียกในภาษากะเหรี่ยงว่า “โบวคู้” หมายถึง ผู้นำในการทำบุญเจ้าวัด ต้องเป็นผู้ทรงคุณธรรม มีความรู้ความสามารถในด้านต่าง ๆ เป็นอย่างดี โดยเฉพาะด้านความเชื่อและพิธีกรรม ดำรงวิถีอย่างสมถะ สันโดษ ประพฤติปฏิบัติตนเคร่งครัดกว่าชาวบ้านธรรมดา เช่น ไม่ฆ่าสัตว์ทุกชนิด ไม่กินเนื้อสัตว์เลี้ยงทุกชนิด ไม่ว่าใครฆ่าเอามาให้ก็ตาม และวันพระจะไม่กินเนื้อสัตว์ทุกชนิด การเป็นเจ้าวัดถือเป็นการบวชอย่างหนึ่งไม่มีการสึกจะเป็นไปจนตาย