ผ้าทอย้อมสีธรรมชาติวังผาชัน กลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มทอผ้าย้อมสีธรรมชาติบ้านวังผาชัน หมู่ที่ ๖ ตำบลน้ำไคร้ อำเภอน้ำปาด จังหวัดอุตรดิตถ์ เกิดจากการรวมตัวของชุมชนที่ยังคงสืบสานภูมิปัญญาการทอผ้า ซึ่งอยู่ในวิถีชีวิตดั้งเดิมมาตั้งแต่โบราณ โดยเริ่มต้นจากการทอใช้ในครัวเรือน และได้พัฒนาต่อเนื่องมาตามองค์ความรู้ที่ได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานต่างๆ และเกิดการรวมตัวกันเป็นวิสาหกิจชุมชนกลุ่มทอผ้าย้อมสีธรรมชาติบ้านวังผาชัน ได้เห็นคุณค่าของสีย้อมธรรมชาติที่มีมาตั้งแต่สมัยปู่ ย่า ตา ยาย ที่อยู่ในชุมชน โดยการย้อมสีธรรมชาติเป็นการย้อมที่มีความพิเศษ ซึ่งต้องอาศัยการร่วมแรงร่วมใจ ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน ระหว่างคนในครอบครัวและในชุมชน เป็นการเชื่อมโยงขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรมของท้องถิ่นเข้าด้วยกัน นำวัสดุธรรมชาติที่หาได้ง่ายในท้องถิ่น เช่น ใบหูกวางหรือเปลือกไม้ ที่เป็นวัสดุเหลือทิ้งจากการเกษตร สามารถสกัดและทำเป็นสีย้อมฝ้ายได้ จึงได้มีการศึกษาพัฒนากระบวนการย้อมฝ้ายด้วยสีธรรมชาติเริ่มตั้งแต่การเตรียมเส้นด้ายฝ้ายก่อนย้อม การเตรียมสีย้อม การย้อมสี การใช้สารช่วยติดสี และการทำให้ฝ้ายที่ย้อมสีมีความคงทนของสีต่อการซักฟอกได้ดี มีคุณภาพเป็นที่ต้องการของผู้บริโภค เมื่อได้เส้นผ้าฝ้ายแล้วจึงจะนำมาเข้าขั้นตอนการทอที่สืบทอดกันมารุ่นสู่รุ่น ถือได้ว่าเป็นมรดกทางภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมายาวนาน ผ้าทอย้อมสีธรรมชาติมีการผลิตเป็นผ้าคลุมไหล่ ผ้าพันคอ ผ้าถุง และผ้าพื้นสำหรับตัดเย็บเป็นเครื่องนุ่งห่มหรือสิ่งของเครื่องใช้อื่นๆ เป็นผลิตภัณฑ์ที่สร้างอาชีพ และรายได้เสริมให้กับชุมชน สามารถพึ่งพาตนเองได้ในระยะยาว เป็นการสร้างรากฐานเศรษฐกิจที่ยั่งยืน