การทำน้ำตาลปึก เป็นภูมิปัญญาในการถนอมอาหารจากน้ำตาลสดที่เน่าเสียง่ายให้ยืดอายุการเก็บรักษาได้ยาวนานและใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย โดยมีขั้นตอนดังนี้

1. นำน้ำตาลสดที่ได้จากการปาดตาลกรองด้วยกระชอนหุ้มผ้าขาวบางเพื่อกรองสิ่งสกปรกและเศษไม้ที่ใส่ในกระบอกตาลตอนทำน้ำตาลสดออกลงในกระทะเคี่ยวตาล

2. จุดไฟและแหย่แกลบให้ไหลลงมาตามช่องใส่เชื้อเพลิง

3. เมื่อน้ำตาลสดเดือด จะมีฟองเกิดขึ้น ให้ใช้ตะแกรงช้อนฟองออกมา ซึ่งสิ่งสกปรกจะติดออกมากับฟองด้วย จากนั้นเคี่ยวต่อประมาณ 30 นาที จนน้ำตาลเดือดให้ใช้ครอบ (ภาชนะไม้ไผ่สานทรงกระบอกที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางเท่าใกล้เคียงกับกระทะเคี่ยวตาลและมีความสูงพอประมาณ) ครอบลงไปบนกระทะเคี่ยวตาลเพื่อกันน้ำตาลเดือดจนล้นออกมาจากนั้นทิ้งไว้อีกประมาณ 1 ชั่วโมงเพื่อให้ไอน้ำระเหยออกจนหมดและเหลือน้ำตาลที่มีลักษณะข้นเหนียว

4. จากนั้นในสังเกตจนฟองน้ำตาลที่เหลือในกระทะหายไปและขอบกระทะเริ่มมีสีแดงจึงนำครอบออกและยกกระทะลงมา

5. ใช้พายหมุนปั่นตรงกลางกระทะประมาณ 5 นาทีหรือจนกว่าน้ำตาลเริ่มจับตัวเป็นผลึก

6. เมื่อน้ำตาลตกผลึก ให้ตักน้ำตาลจากกระทะใส่ลงในพิมพ์ที่เตรียมไว้ตามชอบ และทิ้งไว้ประมาณ 30 นาทีจนน้ำตาลแห้งสนิท จึงแกะออกจากพิมพ์และใส่ภาชนะไว้บริโภคหรือจำหน่ายต่อไป