พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ถือกำเนิดจากสามัญชนในพื้นที่อำเภอเมืองฉะเชิงเทราจังหวัดฉะเชิงเทรา เมื่อวันที่ ๕ กรกฏาคม พ.ศ. ๒๓๖๕ ท่านเป็นชาวแปดริ้วโดยกำเนิดและเป็นต้นสกุล "อาจารยางกูร”โดยได้รับพระราชทานนามสกุลจากพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ ระหว่างที่ท่านมีชีวิตอยู่ ได้รับราชการสนองพระเดชพระคุณในรัชกาลที่ ๓ รัชกาลที่ ๔ รัชกาลที่ ๕ รวม ๓ แผ่นดิน ท่านได้ทำคุณประโยชน์ทางภาษาไทย จนได้รับการยกย่องให้เป็นบรมครู เป็นปูชนียบุคคลในทางภาษาไทย โดยริเริ่มแต่งบทเรียนภาษาไทยที่คนทั่วไปรู้จักดี คือ มูลบทบรรพกิจ วาหะนิติ์นิกร อักษรประโยค สังโยคพิธาน พิศาลการันต์ และไวพจน์พิจารณ์ รวมทั้งบทสวดสรรเสริญ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ บิดามารดา ครู อาจารย์ ซึ่งสถานศึกษาต่างๆ ยังใช้จนกระทั่งทุกวันนี้ งาน ชิ้นสำคัญชิ้นหนึ่ง คือท่านได้รับแต่งตั้งให้เป็น แม่กองตรวจโคลงบรรยายประกอบรูปภาพเรื่อง "รามเกียรติ์" รอบระเบียงพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม เมื่อครั้งกรุงรัตนโกสินทร์ครบรอบ ๑๐๐ ปี และตัวท่านเองก็ได้รับหน้าที่เป็นผู้แต่งด้วยท่านหนึ่ง นับได้ว่าท่านเป็นชาวแปดริ้วคนหนึ่งที่มีความรู้ความสามารถทำคุณประโยชน์ต่อบ้านเมืองและประเทศชาติอย่างสูงจังหวัดฉะเชิงเทราได้ประกาศยกย่องเชิดชูเกียรติพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) เป็นบุคคลสำคัญของจังหวัดฉะเชิงเทรา และในปี พ.ศ. ๒๕๓๕ ได้สร้างอนุสาวรีย์พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร)ขึ้น ณ บริเวณถนนศรีโสธร ตำบลหน้าเมือง อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา จังหวัดฉะเชิงเทรา ซึ่งสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดอนุสาวรีย์ฯ เมื่อวันที่ ๘ มิถุนายน ๒๕๔๒ และในปี พ.ศ. ๒๕๖๓ ได้จัดตั้งหอเชิดชูเกียรติพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ขึ้น ณ อาคารเรือนรับรอง พิพิธภัณฑ์เมืองฉะเชิงเทรา อำเภอเมืองฉะเชิงเทราเพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ และเผยแพร่เกียรติประวัติ เกียรติยศ และผลงานของพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร)ในการนี้ เพื่อเป็นการเชิดชูเกียรติและระลึกถึงพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) จังหวัดฉะเชิงเทราได้กำหนดให้ วันที่ ๕ กรกฎาคม ของทุกปี ซึ่งเป็นวันคล้ายวันเกิดของพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) เป็น"วันสักการะพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร)”พร้อมทั้งมีการจัดงานสักการะพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ขึ้นครั้งแรกในวันที่ ๕ กรกฎาคม ๒๕๓๕ณ บริเวณอนุสาวรีย์พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ซึ่งมีการจัดงานต่อเนื่องจนเป็นประเพณีของจังหวัดฉะเชิงเทราจวบจนทุกวันนี้สำหรับในปัจจุบันได้กำหนดพื้นที่การจัดงาน ณ อนุสาวรีย์พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) และหอเชิดชูเกียรติพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร)

รูปแบบการจัดงาน

จังหวัดฉะเชิงเทราโดยสภาวัฒนธรรมจังหวัดฉะเชิงเทราได้ร่วมกับสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดฉะเชิงเทรา หน่วยงาน องค์กร สถานศึกษา และประชาชนในพื้นที่จังหวัดฉะเชิงเทรา จัดงานสักการะพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ทุกวันที่ ๕ กรกฏาคม ของทุกปี โดยมีกิจกรรมในงาน ดังนี้

๑) พิธีวางพานพุ่ม/พวงมาลัยสักการะพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ณ อนุสาวรีย์พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ถนนศรีโสธรตัดใหม่ ตำบลหน้าเมือง อำเภอเมืองฉะเชิงเทราจังหวัดฉะเชิงเทรา

๒) พิธีสงฆ์ ณ หอเชิดชูเกียรติพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร)

๓) การจัดแสดงนิทรรศการเกี่ยวกับประวัติและผลงานของพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร)

๔) การมอบเกียรติบัตรผู้มีผลงานดีเด่นด้านภาษาไทย

๕) การจัดแสดงและสาธิตรายการอาหารจากนิพนธ์ผลงานพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร)

๖) การแสดงดนตรีไทยจากสถานศึกษา

๗) กิจกรรมวาดภาพระบายสีพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร)

๘) การกล่าวสุนทรพจน์เชิดชูเกียรติพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร)

๙)รูปหล่อพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ณ หอเชิดชูเกียรติฯ๒๐๐ ปี ชาตกาลพระยาศรีสุนทรโวหาร ญาณปรีชามาตย์ บรมนารถนิตยภักดี พิริยพาหะ (น้อย อาจารยางกูร)

ในปี พ.ศ. ๒๕๖๕ เป็นวาระครบ ๒๐๐ ปีชาตกาล ของพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) จังหวัดฉะเชิงเทราได้เสนอชื่อพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ในโอกาสครบรอบ ๒๐๐ ปีชาตกาล วันที่ ๕ กรกฎาคม ๒๕๖๕ ในด้านการศึกษา และวัฒนธรรม ไปยังองค์การยูเนสโกเพื่อประกาศยกย่อง และร่วมเฉลิมฉลอง ซึ่งองค์การยูเนสโกในที่ประชุมสมัยสามัญองค์การยูเนสโก ครั้งที่ ๔๑ ได้มีมติรับรองบัญชีรายชื่อการร่วมเฉลิมฉลองวาระครบรอบที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ที่เชื่อมโยงกับงานขององค์การยูเนสโก ปี ๒๕๖๕ - ๒๕๖๖ จำนวน ๖๗ รายการ ซึ่งรวมถึงพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ด้วย