พิธีทำขวัญข้าวหรือทำขวัญแม่โพสพนั้น เริ่มตั้งแต่เป็นเมล็ดข้าวนำไปแช่น้ำไว้ ๑ คืน แล้วนำขึ้นจากน้ำมาไว้บนที่แห้ง ๑ คืน แล้วเตรียมดินไว้ให้เรียบร้อย แล้วนำไปแรกหว่านในวันศุกร์ เพราะวันศุกร์ถือเป็นวันขวัญข้าว พอต้นข้าวได้ประมาณ ๒๐-๓๐ วัน จะนำมาแรกดำในวันศุกร์ สิ่งของที่ต้องใช้ในการแรกดำจะมีหมาก ธูป-เทียน ดอกไม้ เพื่อขอพระแม่ธรณีและตายาย เจ้าที่เจ้าทางและเทวดาให้ปกปักรักษาต้นข้าวในนาหรือแม่โพสพ

เมื่อข้าวเริ่มแต่งตัวจะมีพิธีเรียกขวัญท้องแม่โพสพ จะมีเครื่องไหว้ดังนี้ ๑.หมาก ๒.กล้วย ๓.ลิปสติก ๔.แป้งหอมน้ำมันจัน ๕.ด้ายสามสี ๖.ธง ๑ ธง และ ๗. กระแตะวางของศรีโพสพ แม่นพพระดารา เชิญขวัญแม่มาอยู่กับต้นกับรวง อย่าจากไปไกลอย่าไปเป็นอื่น จงอยู่เลี้ยงลูกเลี้ยงเต้าจนแก่จนเฒ่าถือไม่เท้ายอดทองกระบองยอดเพชร

พิธีแรกเกวียน

ในวันศุกร์จะทำการแรกเกวียนไว้ ๑ ลำดับเพื่อเป็นสิริมงคลก่อนที่ จะลงแขกช่วยกันเกี่ยวข้าว ลงแขกเกี่ยวข้าวแล้วตากทิ้งไว้ประมาณ ๓ วัน แล้วมัดเป็นฟ่อนข้าว แล้วใช้เกวียนบรรทุกข้าวฟ่อนมาไว้บนลานตาก ลานนั้นเป็นลานดิน แล้วใช้ขี้ควายสดมาละลายกับน้ำแล้วนำไปเทลงพื้นดิน ใช้ไม้กวาดคัดมอญกวาดไปให้ทั่วพื้น เรียกกันว่า "ยาลาน" พอลานแห้งดีแล้วก็นำข้าวฟ่อนไปวางเรียงเก็บไว้ให้สวยงามเป็นระเบียบ แล้วจะมีพิธีทำบุญลาน คือชาวบ้านจะทำน้ำมนต์ธรณีสารไว้พรมข้าว และจะมีฉัตร ๓ อัน ปักไว้ที่ลอมข้าว อันนี้เริ่มเป็นฉัตรข้าว แล้วฟาดข้าวหรือนวดข้าวเก็บไว้ทำพันธุ์ต่อไป